Ermeni meselesi denildiği zaman akla gelen ilk soru: Soykırım oldu mu? olmadı mı?
Bu konuda düzgün bir cevap vermek çok zor. Bugüne dek Türkiye Cumhuriyeti Ermeni katliamını kabul etmiyor, katliam olmadı diyor. Buna rağmen tehcirin varlığını inkar etmiyor, ama bu tehcirin Ermenileri sistematik şekilde yok etmek için yapılmadığını söylüyor. Bilakis Ermenilerin ayaklanması yüzünden tehcire mecbur kaldıklarını savunuyor. Ayrıca tehcire tabii tutulan Ermenilerin sayısının 700 ve 900 arasında olduğunu belirtiyor, hatta daha düşük bir rakamında olabileceğini ekliyor. Bu Türkiye Cumhuriyeti'nin ve Türk Tarihçilerin çoğunluğunun görüşüdür. Peki karşı taraf, yani Ermeniler neyi savunuyor?
Ermeniler sistematik bir katliamın yapıldığını ve katledilenlerin sayılarını 2 Milyon civarında olduğunu söylüyor. Ayrıca Türkiye Cumhuriyetin bu katliamı resmen kabul etmesini istiyor. İşte asıl problem burada başlıyor. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti katliamı kabul ettikleri takdirde Ermenilerin tazminat davaları açacaklarını düşünüyor. En önemliside Türkiye Cumhuriyetin bütün dünya önünde itibarını kaybedeceği kaygısıdır. Amerika'da binlerce siyahiler köle olarak kullanmalarına rağmen bugün kimse bu acı olaydan bahsetmiyor. Hatta Amerika dünyanın en güçlü devletlerinden biri. Demek istediğim Türkiye Cumhuriyeti katliamı kabul etse gerçekten itibar ve prestijini kaybedebilirmi? Zannetmiyorum, ama tazminat davalarının açılacağı malum. İşte bu tazminat davaları Türkiyeye sorun çıkartabilir. Ayrıca Ermeni katliamı kabul edildiği takdirde, Anadoluda yaşayan veya yaşamış diğer halklarda haklarını isteyecekler. Mesela Kürtler, Rumlar vs.
Ama esas soruya geri dönelim: Ermeni katliamı oldu mu? olmadı mı? Bu soruyu cevaplamak değilde bir görüş sahibi edinmek için Arşiv kayıtlarına bakmak lazım. Ermeni meselesi için iki büyük Arşiv önemlidir: Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Alman Arşivleri. Niçin Alman Arşivleri?! Çünkü sözde Ermeni soykırımının yapıldığı senelerde yani 1915 ve 1916 Almanlar Türkiye'nin yani Osmanlı Devletinin müttefiki idi ve Ermenilerin tehcir edilmesin de Türklere yardım etmişlerdi. Enteresan olan bir husus: değişik İttihatçılara ve ailelerine Almanya devleti, Hitler devrinin nihayetine dek yardım ve destekleri devam etmiştir. Mesela Ermeni meselesinde büyük rol oynayan Talat Paşa ve eşi, Birinci Dünya Harbinin bitmesinden sonra Berlin de Almanyanın himayesinde yaşamışlardır. Gerçi Talat Paşa Berlin de ulu orta vurularak katledilmiştir ama bu ayrı bir konu.
Tetkik edilen Arşivleri mukayese etmek lazım. Osmanlı Arşivinde bulunan dökümanlara göre Ermeniler isyan etmişler ve bu isyan sırasında türk köylerini basıp köylüleri canice öldürmüşlerdir. Çoğu kayıt bu şekildedir. Alman Arşivindeki dökümanlar ise isyandan bahsetmiyor, bilakis Ermenilerin sistematik toplanıp, katledilip çoğunluğununda Suriye tarafına sürüldüğünü anlatıyor. Bahis mevzu senelerde Osmanlıda görevli Amerikan ve İngiliz diplomat ve gazetecelerin kayıtlarına göre Ermeniler vahşiyane katledilip sürülmüşlerdir.
Peki hangi Arşive itibar edelim?
Türkiye de bilinen Gazeteci Murat Bardakçı'nın yayımladığı "Talat Paşa" kitabında yeni belgeler var. Bu belgelere göre tehcir edilen Ermenilerin sayısını 900 civarında olduğunu belirtiyor ve katiyyen Soykırımı red ediyor. Kitapta bizzat Talat Paşa'nın tuttuğu notlar var. Netice: tehcir - evet, soykırım - hayır! Bu doğrumu? Ayrıca tehcir ne demek? Cevap: sürgün, bir yerden başka bir yere zorla götürülmek. Peki bu "tehcir" sırasında hiçmi zorbalık ve katliam olmadı? Elbette oldu, bunuda Murat Bardakçı şöyle ifade ediyor: "evet ölenler oldu, keşke olmasaydı". Aslında bu "Talat Paşa" kitabını daha detaylı tetkik etmek lazım ama bunu tehir edelim.
Aslında gerçekler ortada. Şimdi adını vermek istemediğim ve Üniversite de Profesörüm olan değerli bir Tarihçi bana bu konuda: "Onlar bizi kesti, bizde onları kestik" demişti. Bu manalı cümleden ileri giderek tekrar Arşivlere bakalım ve 1915 dolaylarını tetkik edelim. Araştırmaların sonunda Rusya'nın Ermenileri tahrik ettiğini tesbit edeceksiniz. Ermenilerin Muhtariyet talebleri inkar edilemez ve değişik Ermeni Cemiyetlerinin Rusya desteği ile Anadoluda türk köy ve kasabalarını bastıklarınıda öğreneceksiniz. Buna karşılık Osmanlı Hükumeti Osmanlıda yaşayan bütün Ermenileri toplayıp sürgüne göndermiştir. Bu sırada binlerce Ermeni katledilmiştir. İşte tam burada yapılan büyük hata var: İttihatçılar terörist Ermeni Cemiyetlerinin yaptıklarına karşılık onca masum Ermeniyi kurban etmiştir. Tarihi büyük hata bundan ibarettir.
Bunu kabul eden eder, etmeyende etmesin ne yapalım. Önemli olan kin ve nefretin ortadan kalkması. Her iki halkında suçu ve günahı vardır. Bunu her iki tarafta kabul etmesi lazım diye düşünüyorum. Vesselam.
